Co brać pod uwagę przy wyborze źródła ciepła?

Wybór źródła ciepła dla domu jednorodzinnego to kluczowa sprawa, od której zależy komfort i bezpieczeństwo domowników, a także koszty ogrzewania. Z tą trudną decyzją nie jesteś sam/-a. Główny Urząd Statystyczny podaje, że w 2022 roku wydano 91 232 pozwoleń na budowę jednorodzinnych budynków mieszkalnych – minimum tyle osób czeka strategiczny wybór źródła ciepła dla domu.

Audyt energetyczny dla istniejących budynków

Audyt energetyczny jest usługą polegającą na analizie aktualnego stanu budynku pod względem zużycia energii. Ocenie podlega także możliwość poprawy efektywności energetycznej. Efektem działań audytorskich jest przedstawienie zaleceń dotyczących modernizacji systemu ogrzewania, w tym doboru odpowiedniego źródła ciepła. Jako właściciel/-ka domu możesz na własną rękę przeprowadzić audyt energetyczny dla swojego domu, uwzględniając kilka kroków:

Przygotowanie dokumentów

Ten etap obejmuje zgromadzenie informacji o budynku, do których zaliczają się: rok budowy; powierzchnia użytkowa; kubatura części ogrzewanej; konstrukcja budynku; liczba kondygnacji; rodzaj i grubość materiałów izolacyjnych; rodzaj i stan okien i drzwi; rodzaj i moc aktualnego systemu ogrzewania; rachunki za prąd, gaz ziemny/olej opałowy, pokazujące zużycie energii elektrycznej i cieplnej w ciągu roku; sposób przygotowania ciepłej wody użytkowej; rodzaj wentylacji, a także liczba i wiek domowników. Z tymi danymi można sporządzić kartę audytu energetycznego budynku.

Obserwacje i przegląd domu

Przeprowadzenie dokładnych oględzin domu pozwoli zlokalizować przeciągi, ewentualną wilgoć lub pleśń w ścianach, suficie, podłogach. Konieczne będą pomiar temperatury wewnątrz i na zewnątrz budynku w różnych porach dnia i roku oraz zwrócenie uwagi na różnice temperatur między pomieszczeniami i kondygnacjami. Przydają się do tego takie przyrządy jak miernik wilgotności, anemometr i termometr.

Sprawdzenie szczelności

Szczelność budynku można poddać testowi ciśnieniowemu i termowizyjnemu. Do tego pierwszego potrzebny będzie wentylator, a do drugiego kamera na podczerwień. Wentylator wytwarza nadciśnienie lub podciśnienie – należy dokonać pomiarów strumienia powietrza przenikającego przez nieszczelności. Kamera termowizyjna wykona zdjęcia termograficzne budynku, na podstawie których można przeprowadzić analizę rozkładu temperatury na powierzchniach wewnętrznych i zewnętrznych. Przy sprawdzaniu izolacji pomocne są dymownica, mierniki prędkości powietrza, a także narzędzie, którym dysponuje każdy, czyli świeca. Przyłożenie jej płomienia do okien i drzwi pokaże, czy poruszają się one wzdłuż szczelin – w ten sposób wykazane zostaną nieszczelności.

Obliczenie zapotrzebowania cieplnego

Przy audycie energetycznym niezbędna jest analiza posiadanego systemu grzewczego. Do konkretnych obliczeń zapotrzebowania cieplnego niezbędne będą zebrane wcześniej dane. Od tego punktu mogą zacząć inwestorzy, którzy po raz pierwszy wybierają źródło ciepła w nowo powstałym budynku.

Na wielkość popytu ciepła w budynku wpływają: powierzchnia ogrzewana, współczynnik przenikania ciepła ścian, dachu i podłogi, temperatura zewnętrzna i wewnętrzna, wentylacja, straty ciepła przez okna i drzwi, ilość i jakość izolacji, liczba i aktywność dobowa mieszkańców. W Internecie dostępne są kalkulatory i wzory matematyczne ułatwiające wykonanie obliczeń.

Scenariusze modernizacji i wybór nowego źródła ciepła

Ogólne czynniki wpływające na wybór źródła ciepła do domu to: lokalizacja, klimat, dostępność paliwa, sposób obsługi, bezpieczeństwo i wpływ na środowisko. Decydujące o wyborze będą najprawdopodobniej koszty eksploatacji i wydajność energetyczna. Audyt opłacalności wybranego systemu grzewczego wspomoże analiza SWOT. To narzędzie, które służy do oceny strategicznej różnych możliwości danego sposobu ogrzewania.

W audycie energetycznym dobrze jest ująć także analizę oświetlenia i urządzeń elektrycznych. Dzięki zlokalizowaniu źródeł strat ciepła w domu i ich zminimalizowaniu lub usunięciu, zaoszczędzimy sporo na rachunkach za energię i przyłożymy cegiełkę do ochrony środowiska. Zmiana źródła ciepła na ekologiczną pompę ciepła zwielokrotni te oszczędności i wzmocni nasz wkład w dbałość o przyrodę oraz w popularyzację i rozwój ekologii.

Warto uwzględnić, że samodzielnie przeprowadzony audyt energetyczny domu może być dużo bardziej czaso- i pracochłonnym zajęciem niż zlecenie go specjalistycznej firmie z niezbędnymi uprawnieniami, wiedzą i sprzętem, której pomiary i wnioski będą bardziej szczegółowe i precyzyjne.

Co zatem brać pod uwagę przy wyborze źródła ciepła?

W rozwianiu rozterek pomoże analiza SWOT, uwzględniająca mocne i słabe strony interesujących Cię rozwiązań grzewczych oraz prognozowane szanse i zagrożenia związane z wieloletnią eksploatacją danego systemu ogrzewania. Zrób taki wywiad samodzielnie albo skorzystaj z wiedzy specjalistów ds. źródeł ciepła, którzy przeprowadzą audyt energetyczny.

Analiza SWOT dla pompy ciepła

W przypadku polecanych przez nas pomp ciepła taka analiza polega na identyfikacji czterech aspektów tego źródła ciepła: mocnych stron (Strengths), słabych stron (Weaknesses), szans (Opportunities) i zagrożeń (Threats) dla każdej z nich.

Dzięki temu zyskujemy obiektywną i wszechstronną ocenę zalet i ryzyka związanych z danym wyborem, a także dostrzegamy możliwości poprawy sytuacji lub uniknięcia problemów w przyszłości.

MOCNE STRONY	SŁABE STRONY
– Bezobsługowość systemu – łatwość obsługi i konserwacji; – małe ryzyko awarii, wysoka niezawodność i trwałość – bezawaryjna praca nawet przez kilkadziesiąt lat po prawidłowej instalacji i przy regularnym serwisowaniu; – „bezpłatność”, wysoka dostępność i odnawialność „paliwa” – źródła ciepła; – wysoka wydajność energetyczna – pompa ciepła generuje średnio od 3 do 5 jednostek energii cieplnej dla jednej jednostki energii elektrycznej zużytej; – niskie koszty eksploatacji i stosunkowo szybki zwrot z inwestycji; – wysokie bezpieczeństwo; – niezależność od sieci przesyłowej, gazowej;   – niezależność od podwyżek cen paliw stałych, gazu i opłat sieciowych; – łatwość adaptacji pompy ciepła do istniejącej instalacji bez konieczności gruntownych remontów; – wielofunkcyjność – możliwość zarówno ogrzewania domu, jak i chłodzenia. – zminimalizowany wpływ na środowisko – wysoka ekologiczność;	– Wysoki koszt początkowy, obejmujący cenę urządzenia i usługę profesjonalnej instalacji, szczególnie w przypadku gruntowych pomp ciepła z kolektorami pionowymi, które wymagają bardziej zaawansowanych prac ziemnych na przydomowej działce, czyli m.in. wykonania odwiertu; – zależność od energii elektrycznej – do uruchomienia i zasilania pompy ciepła potrzebny jest prąd; – częściowa zależność od warunków zewnętrznych – w przypadku niektórych pomp ciepła o słabszej jakości wydajność systemu może się obniżyć w czasie ekstremalnie niskich temperatur lub w wyniku braku odpowiedniego dostępu do naturalnego źródła ciepła; – ewentualne dodatkowe koszty związane z niezbędną termomodernizacją domu, np. poprawą stanu izolacji.
SZANSE	ZAGROŻENIA
– Możliwość połączenia z kolektorami słonecznymi i panelami fotowoltaicznymi; pozwala to zbudować system samowystarczalny; – możliwość uzyskania dofinansowania lub ulgi podatkowej – dotacje w programach rządowych zmniejszają koszty początkowe; – możliwość korzystania z magazynu energii; – we współpracy z fotowoltaiką w przyszłości możliwość sprzedaży nadwyżki energii do sieci; – rosnąca świadomość ekologiczna; – OZE to przyszłość energetyki – przepisy unijne i światowe tendencje zmierzają do stosowania wyłącznie ekologicznych źródeł ciepła – widoczne to jest w związku z zaostrzeniem norm emisyjnych, wprowadzeniem podatków ekologicznych. – redukcja emisji CO₂ do atmosfery i zmniejszenie efektu cieplarnianego;	– podwyżki cen prądu; – konkurencja ze strony tańszych w zakupie i montażu źródeł ciepła.

Analiza SWOT pokazuje, że mocne strony i możliwości pomp ciepła mają ogromną przewagę nad ewentualnymi zagrożeniami i słabymi stronami tych urządzeń.