3. Czym jest pompa ciepła i czy faktycznie tak rewelacyjnie działa?

Rynek pomp ciepła do ogrzewania budynków przeżywa intensywny rozkwit – tylko w 2022 roku sprzedano ich ok. 195 tysięcy. Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła szacuje, że w 2027 roku będzie to 300 tysięcy. Co sprawia, że to źródło ciepła staje się tak popularne?

Zasada działania pompy ciepła

Pompa ciepła jest elektrycznym urządzeniem grzewczym, które wykorzystuje odnawialne źródła energii. Do tzw. górnego źródła ciepła (instalacji grzewczej i ciepłej wody użytkowej) przekazuje ciepło pobrane ze środowiska, z tzw. dolnego źródła ciepła: gruntu, powietrza atmosferycznego, wody powierzchniowej lub podziemnej. Krążący w obiegu zamkniętym czynnik roboczy podlega parowaniu, sprężaniu, skraplaniu, rozprężaniu. Pozyskane ciepło ogrzewa dom, a schłodzony płyn wędruje na początek układu i cykl się powtarza. Nie ma konieczności spalania żadnego paliwa – pracę systemu podtrzymuje energia elektryczna. W porównaniu do kotłów gazowych pompy ciepła cechują się niższą o ok. 20% emisyjnością CO₂.

Najlepsza pompa ciepła

Cena pompy ciepła i koszty eksploatacji zależą od jej typu i mocy. Ważne jest, by wybór pompy ciepła poprzedzała analiza ekonomiczna uwzględniająca m.in.: bryłę budynku, technologię budowania, stopień ocieplenia, stratę ciepła transmisyjną, rodzaj wentylacji i stratę ciepła wentylacyjną, liczbę, powierzchnię i parametry okien, powierzchnię ogrzewaną, zyski wewnętrzne i słoneczne, lokalizację, warunki geologiczne itd. Po przeprowadzeniu audytu energetycznego i dokonaniu poprawnych kalkulacji inwestor uniknie niepotrzebnych wydatków i problemów związanych z zakupem pompy ciepła o zbyt małej lub dużej mocy.

Dlaczego pompa ciepła to dobre rozwiązanie

Pompa ciepła działa skutecznie i wydajnie, gdy jest dobrana właściwie do zapotrzebowania na moc cieplną w budynku, stanowi część dobrze zaprojektowanej instalacji grzewczej oraz parametry pompy i te w instalacji są odpowiednio wyregulowane przez specjalistyczną firmę. Wówczas pompa ciepła zużywa niewiele prądu do działania. Aż 75% energii czerpie z odnawialnych źródeł. Współczynnik wydajności (COP) powietrznych pomp ciepła oscyluje w zakresie 3,5-5,5, a pomp wodnych i geotermalnych między 4 a 6. Oznacza to, że z 1kW prądu pompy ciepła przekazują do układu ogrzewania domu odpowiednio 3,5-5,5 kWh oraz 4-6 kWh energii cieplnej. Im COP wyższy, tym eksploatacja urządzenia mniej obciąża domowy budżet.

Największym wyzwaniem w przypadku pomp ciepła jest koszt zakupu i instalacji. Można go obniżyć przez dofinansowanie uzyskane w programach rządowych „Czyste Powietrze 3.0”, „Stop Smog”, „Mój Prąd 5.0” i „Moje Ciepło”. Pompy ciepła i systemy hybrydowe mogą liczyć na dotacje unijne – ze względu na ich wysoką proekologiczność i efektywność energetyczną Unia Europejska planuje zainstalować 30 milionów pomp ciepła do 2030 roku.

Inwestycja w pompy ciepła szybko zaczyna się zwracać. Okres zwrotu skraca się jeszcze bardziej, gdy pompa ciepła współpracuje z instalacją fotowoltaiczną. Już w pierwszym sezonie grzewczym inwestor wyda nawet o kilka tysięcy złotych mniej – w zależności od rodzaju pompy koszty ogrzewania będą niższe o 35-50% od generowanych przez tradycyjne kotły gazowe. Warto dodać, że wiosną i latem pompa ciepła będzie skutecznie i niewielkim nakładem finansowym pełnić funkcję klimatyzacji, bazując na metodzie chłodzenia naturalnego lub aktywnego. Pompa ciepła może odpowiadać także za podgrzewanie ciepłej wody użytkowej. Wielofunkcyjność tego bezobsługowego systemu jest źródłem oszczędności niezależnie od pory roku.

Eksperci wskazują pompy ciepła jako najtańsze i bezproblemowe w eksploatacji, najkorzystniejsze dla środowiska i najbardziej perspektywiczne źródło ciepła dla domów jednorodzinnych nowo wybudowanych i po termomodernizacji.

Uspokoję tych, którzy obawiają się tu kopii opisu cyklu Carnot’a z Wikipedii lub porównania do lodówki. Klient, który rozważa montaż pompy ciepła w swoim domu zapewne zna encyklopedyczną regułkę i podstawy zasad działania. Tym, którzy nie wiedzą powiem tylko tyle, że jest to elektryczne urządzenie grzewcze, które do swojej pracy wykorzystuje energie zawartą w środowisku naturalnym – powietrze, wodę i ciepło geotermalne.

Postaramy natomiast się powiedzieć jak to urządzenie sprawdza się w praktyce. Znam przypadki, gdzie podobne budynki ogrzewane pompami ciepła generują totalnie różne koszty eksploatacji. Pompa ciepła do swojego działania potrzebuje energii elektrycznej i od wielu czynników zależy czy pobranie przez urządzenie z sieci 1kW prądu przełoży się na 2 czy 4,5kW energii grzewczej do ogrzania Naszego budynku.

Na forach internetowych można znaleźć osoby, które opisują koszt pracy swojej pompy ciepła jako 8, a nawet 10 tys. złotych rocznie dla budynku o powierzchni 120m2. Pozostaje tylko im współczuć i nie popełnić tych samych błędów. Na przykład wybrać zaufaną i doświadczona firmę wykonawczą.

Realny koszt pracy pompy ciepłą typu solanka / woda powinien wynosić 15-18 zł /m2 budynku rocznie. Jeśli chcesz się dowiedzieć jak uzyskać takie wartości czytaj dalej…