Szczelność kanałów wentylacyjnych – Klasy i znaczenie

Wydajna wentylacja w domu lub budynku usługowym to nie tylko kwestia komfortu, ale też realnych oszczędności na ogrzewaniu i chłodzeniu. Jednym z kluczowych czynników, który decyduje o skuteczności systemu, jest szczelność kanałów wentylacyjnych. Nieszczelna instalacja oznacza straty powietrza, problemy z bilansowaniem przepływów i spadek efektywności rekuperacji. W tym wpisie wyjaśniamy, czym są klasy szczelności, jak je interpretować i jak wygląda kontrola szczelności w praktyce.

Dlaczego szczelność przewodów wentylacyjnych ma znaczenie?

Wydajna wentylacja mechaniczna (np. z rekuperacją) powinna działać w sposób kontrolowany i zbilansowany. Jeśli kanały wentylacyjne są nieszczelne, część powietrza może uciekać poza system, a tym samym instalacja przestaje działać zgodnie z założeniami projektowymi. Straty powietrza to jednocześnie straty ciepła – a więc wyższe rachunki i niższy komfort użytkowników.

Dodatkowym problemem może być kondensacja wilgoci, która w nieszczelnych kanałach sprzyja korozji i rozwojowi pleśni. Ma to znaczenie zwłaszcza w instalacjach prowadzonych przez strefy nieogrzewane – np. strych czy garaż. W praktyce różnice między szczelną a nieszczelną instalacją mogą wynosić nawet kilkadziesiąt procent w bilansie odzysku ciepła. Dlatego tak istotne jest, by już na etapie montażu zastosować sprawdzone komponenty i zachować staranność wykonania.

Czym są klasy szczelności kanałów wentylacyjnych?

Norma PN-EN 12237 wprowadza cztery klasy szczelności: A, B, C i D. Każda z nich oznacza dopuszczalny poziom nieszczelności mierzonej przy zadanym ciśnieniu prób. Klasa A to minimalne wymagania – dziś coraz rzadziej stosowana. Klasa D oznacza najwyższą szczelność, typową dla instalacji przemysłowych i specjalistycznych (np. w laboratoriach czy szpitalach).

W budownictwie jednorodzinnym i mieszkaniowym najczęściej stosuje się klasy B lub C. Oto podstawowe różnice:

• Klasa A – bardzo niska szczelność, dopuszczalna tylko w starszych systemach.
• Klasa B – poprawny standard dla prostych instalacji o niewielkiej długości.
• Klasa C – zalecana w nowym budownictwie energooszczędnym, np. z rekuperacją.
• Klasa D – systemy wymagające ekstremalnej szczelności (nie stosowane w domach jednorodzinnych).

Różnice są znaczące. Przykładowo, dla tego samego odcinka kanału klasa D może ograniczać straty powietrza nawet dziesięciokrotnie w porównaniu do klasy A. Standardowo w budynkach jednorodzinnych wykonuje się instalacje w klasie C, co zapewnia dobry kompromis między kosztem a efektywnością.

Jak sprawdzić szczelność systemu wentylacyjnego?

Szczelność można zweryfikować na kilka sposobów, w zależności od etapu budowy:

• Test dymowy – prosty i szybki sposób wykrywania nieszczelności przy pomocy bezpiecznego dla instalacji dymu technicznego. Pozwala wizualnie zidentyfikować miejsca wycieku.
• Pomiar ciśnieniowy – dokładna metoda badawcza, zgodna z normami, polegająca na wtłoczeniu powietrza do zamkniętego odcinka instalacji i mierzeniu strat.
• Obserwacja bilansu przepływów – różnice między wydatkiem powietrza na nawiewie i wyciągu mogą świadczyć o nieszczelnościach.

Po instalacji warto przeprowadzić kontrolę szczelności przed finalnym zamknięciem instalacji. Dzięki temu ewentualne poprawki w instalacji nie generują dodatkowych kosztów związanych z demontażem zabudowy.

Jak osiągnąć wysoką klasę szczelności kanałów?

Na szczelność instalacji wpływają nie tylko same kanały, ale również sposób ich łączenia, jakość uszczelek, poprawne zamocowanie i wykonanie izolacji. Kanały powinny posiadać fabryczne uszczelki (np. EPDM), a montaż musi uwzględniać właściwe zaciśnięcie złączek i zabezpieczenie punktów narażonych na ruch lub naprężenia.

Przy wyborze wykonawcy warto postawić na tych którzy pracują na elementach renomowanych producentów, które spełniają wymagania klasy szczelności C a każda instalacja jest dokładnie sprawdzana po montażu. W razie potrzeby warto wykonąc pomiary szczelności zgodne z normami (tzw. testy dymowe lub próby ciśnieniowe). Z perspektywy użytkownika oznacza to po prostu mniejsze straty energii, lepszą jakość powietrza w domu i większą żywotność systemu wentylacyjnego.

Kontrola szczelności – kiedy i jak ją przeprowadzać?

Najlepszym momentem na ocenę szczelności kanałów wentylacyjnych jest zakończenie prac instalacyjnych – przed zakryciem kanałów (np. płytami GK). Testy mogą być wykonane metodą ciśnieniową lub przy pomocy urządzeń dymnych. Pomiar pozwala wykryć nieszczelności i szybko je usunąć, zanim instalacja zostanie zamknięta na stałe.

Dla użytkowników końcowych – np. inwestorów budujących dom – warto zapytać wykonawcę o to, czy instalacja została wykonana w klasie C i czy przeprowadzono jej weryfikację. To szczególnie ważne przy wnioskach o dofinansowanie z programu „Czyste Powietrze”, który zakłada wysokie standardy dla instalacji wentylacyjnych.

Co zyskujesz dzięki szczelnej instalacji?

Jeśli planujesz montaż rekuperacji, modernizację wentylacji lub budujesz dom z myślą o niskich kosztach eksploatacji, szczelność kanałów to temat, którego nie można pominąć. To niewidoczny, ale bardzo istotny element instalacji – wpływający na komfort, koszty i trwałość systemu.

Zespół InstalTechnik doradzi Ci optymalne rozwiązania, wykona projekt, dostarczy sprawdzone materiały i zadba o szczelność systemu tak, by instalacja działała zgodnie z założeniami. Obsługujemy Wrocław, Oleśnicę i okoliczne gminy bez zbędnych kompromisów i z transparentnymi zasadami współpracy.